Duizelingwekkend
Voor 2030 moeten er in Nederland nog 350.000 laadpalen geplaatst worden. Maar waar halen we de mensen vandaan om die palen te plaatsen? In een volledig overspannen arbeidsmarkt wordt dit een haast onmogelijke opgave. Voor de energietransitie hebben we tienduizenden extra vakkrachten nodig. Het UWV stelt dat er momenteel al 48.000 vacatures openstaan in deze branche.
Het piept en kraakt in de tekortsectoren. Het ministerie van VWS verwacht dat het tekort aan personeel in de zorg zal oplopen tot 135.000 werknemers in 2031. In het onderwijs is inmiddels 1 op de 10 posities voor leerkracht vacant – en in kansarme wijken en op technische profielen is dat aandeel nog hoger. Duizelingwekkende cijfers.
Eén ding hebben deze (tekort)sectoren gemeen: een dramatisch slechte beeldvorming. De techniek wordt nog steeds geassocieerd met zwaar eentonig werk, terwijl dit inmiddels misschien wel de meest creatieve sector van Nederland is. Schadeherstel aan een auto is allang geen traditioneel sleutelwerk op de brug in een autogarage meer; de werkplaats heeft meer weg van een Apple Store waar computers op wielen een update krijgen. Maar wie denkt er bij techniek aan high tech?
De zorg is op dit moment een van de dankbaarste sectoren om in te werken. In de zorg is nog volop menselijk contact. Werk je in het onderwijs, dan draag je bij aan kansengelijkheid en de ontwikkeling van de generaties van de toekomst. Maar de zorg en het onderwijs staan vooral bekend om de hoge werkdruk.
Ondertussen raken techniek, zorg en onderwijs op steeds meer fronten met elkaar verstrengeld. In de toekomst hebben we professionals nodig die zorgrobots kunnen bedienen en leraren die kunnen omgaan met AI – in plaats van deze te vrezen. Onze kinderen moeten worden voorbereid op een nog verder gedigitaliseerde maatschappij. En wat je hiervan ook vindt, dat proces is onomkeerbaar. Veel beroepen gaan verdwijnen, maar aan twee profielen blijft ongekend veel behoefte: praktische vakkrachten en beroepen met veel sociale interactie. Maar ja, die beeldvorming …
In de techniek is de nood inmiddels zo hoog dat brancheverenigingen en bedrijven steeds meer samenwerken om vakmensen en jongeren over de streep te trekken. Er zijn al legio volledig betaalde zij-instroomtrajecten, soms zelfs met kwijtschelding van opgebouwde studieschuld als het toch niet jouw werk blijkt te zijn. Daarnaast kenmerken deze trajecten zich door ‘stapelen’ en korte modules voor een leven lang leren en ontwikkelen. Het technisch onderwijs is grotendeels al modulair ingericht. Wist je bijvoorbeeld dat je je in twintig tot dertig weken kunt omscholen tot bevoegd laadpaleninstallateur?
Waarom wil het maar niet lukken om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dit soort trajecten te krijgen? Zijn die dan toch nog te onbekend bij alle instanties die hierin een rol kunnen spelen? Mocht dat zo zijn, dan neem ik graag de rol van verbinder en bruggenbouwer op me.
Inmiddels is ook wel duidelijk dat het kabinet zijn investeringsagenda niet gaat redden. Er zijn miljarden beschikbaar voor een klimaatfonds, herstelfondsen, groeifondsen en ga maar door. Wellicht gaan de miljarden op aan vergaderingen, maar in de uitvoering ontbreken de mensen. We kunnen ons zo’n grote disbalans in het onderwijs, de zorg en de techniek niet langer permitteren. Ingrijpen is noodzakelijk. Te veel banen die nu vervuld worden, zijn stiekem helemaal niet zo belangrijk. Het beleid zou vol moeten worden ingezet op onderwijs, techniek en zorg. Snel!
