Economisch geweld
De partner verbieden om te werken of juist stalken op de werkplek. Autosleutels verstoppen en ruzie maken zodat iemand te laat op het werk verschijnt. Uit zogenaamde liefde of verstand van zaken de financiën beheren. Alle inkomsten en uitgaven controleren. Rekeningen achterhouden. De pinpas afpakken. Schulden maken en zonder afstemming de gezamenlijke inkomsten gebruiken om deze terug te betalen. Weigeren om persoonlijke eigendommen terug te geven na de echtscheiding. De financiële afwikkeling van de scheiding expres vertragen.
Dit zijn allemaal voorbeelden van economisch geweld, een vorm van partnergeweld waarvoor in Nederland te weinig aandacht is. De pleger gebruikt tactieken om macht en controle uit te oefenen. De slachtoffers worden zo bewust financieel afhankelijk gemaakt of financieel uitgebuit. De mogelijkheid om de gewelddadige relatie (duurzaam) te beëindigen, wordt daardoor aanzienlijk kleiner. Het economische geweld kan ook nog na beëindiging van de relatie voortduren of escaleren.
De termen ‘geweld in de relationele sfeer’ en ‘vechtscheiding’ zeggen onvoldoende over de specifieke relatiedynamiek en het soort geweldspatronen dat zich afspeelt achter de voordeur. Sterker nog, het niet herkennen van economisch geweld – als professional maar ook als slachtoffer – kan partnergeweld in stand houden.
De gevolgen van economisch geweld zijn groot. Dat bleek ook tijdens een bijeenkomst van Onderzoeksnetwerk Partnergeweld, waar onderzoekers van expertise- en behandelcentrum Fier aanwezig waren. Zij schatten dat negen op de tien vrouwen in de opvang kampen met financiële problemen. Deze vrouwen zijn bezig met het afbetalen van schulden die zijn ontstaan in de gewelddadige relatie, hebben schulden gemaakt door de verhuizing en/of zijn financieel niet (meer) zelfredzaam. Daarnaast hebben ze mentale en fysieke gezondheidsproblemen. Soms is (re-)integratie naar werk of participatie – de manier om voor zichzelf en eventuele kinderen te zorgen – daardoor zo zwaar dat ze terugkeren naar de gewelddadige partner.
Het Onderzoeksnetwerk Partnergeweld, dat inmiddels twee jaar bestaat, beoogt een platform te bieden voor kennisuitwisseling tussen onderzoek, beleid en praktijk. Want ondanks de grote hoeveelheid (inter)nationaal onderzoek naar partnergeweld ontbreekt vaak de vertaalslag naar beleid en praktijk. Ook zijn er nog steeds kennishiaten die door het samenbrengen van onderzoekers en professionals sneller kunnen worden opgelost. Zo heeft een aantal netwerkleden het initiatief genomen om economisch geweld (inclusief het verband met intieme terreur en ondermijning van relaties) breder te onderzoeken en op de kaart te zetten.
De onderzoekers van het netwerk zijn verbonden aan universiteiten, hogescholen, onderzoeksinstituten, vrouwenopvangorganisaties of doen zelfstandig onderzoek naar partnergeweld. In 2022 is het netwerk uitgebreid met professionals die bij de aanpak van partnergeweld de verbinding zoeken met wetenschappelijke inzichten. In totaal hebben we nu ruim veertig leden.
Jaarlijks organiseren we een aantal (online en fysieke) bijeenkomsten over specifieke thema’s en/of actuele onderzoeksresultaten. Wil je daarvan op de hoogte blijven? Volg ons dan via onze LinkedIn-pagina. Voer je zelf onderzoek uit naar partnergeweld, gebruik je onderzoek voor het opstellen van beleid en wil je (gratis) lid worden? Mail ons: netwerkpartnergeweld@gmail.com. Ben je geïnteresseerd in het initiatief om economisch geweld nader te onderzoeken? Mail dan naar s.bouma@uva.nl.
