Een chatrobot die standaardvragen begrijpt en beantwoordt.

Formulieren automatisch laten invullen. Een online buddy of virtuele assistent. Veel toepassingen van kunstmatige intelligentie of artificial intelligence (AI) zijn bedoeld om medewerkers te ontlasten en inwoners te helpen. ‘AI kan inderdaad een deel van het werk in het sociaal domein wegnemen’, zegt productmanager Edwin Fennema van Centric. ‘Wij hebben daarvoor Mynte ontwikkeld, een platform voor gemeenten om AI-toepassingen in te bouwen en te gebruiken in de dagelijkse praktijk. Voor digitaal tolken bijvoorbeeld. Of snellere communicatie met inwoners. Met dit platform willen we bijdragen aan een lagere werkdruk, maar ook aan kwaliteitsverbetering.’

Huisbezoeken

Centric heeft Mynte deze zomer gelanceerd en een aantal gemeenten zet er nu de eerste stappen mee. Een van die gemeenten wil de rapporten van huisbezoeken sneller kunnen opstellen, vertelt Fennema. ‘Daar gaat immers veel tijd in zitten. Als je dat automatisch kunt laten doen, houd je meer tijd over voor waar het om gaat: de huisbezoeken zelf. Je kunt bijvoorbeeld het gesprek met de inwoner opnemen op je mobiele telefoon – uiteraard met toestemming – , waarna AI het kan transcriberen én samenvatten in een rapport dat wordt ingevoerd in de gangbare systemen.’

En die eerder genoemde online buddy? Zitten mensen daarop te wachten? ‘Dat hangt van meerdere factoren af, waaronder de vormgeving’, zegt Fennema. ‘Als een buddy eruitziet als een mens en ook zo praat, zien we in de praktijk dat het kan werken. Bijvoorbeeld voor een inwoner met schuldhulpverlening. Zo iemand heeft dan een maatje dat 24 uur per dag beschikbaar is voor vragen.’

6_Sprank_Podium Centric_hoofdfoto liggend

Menselijke maat

Een veelgehoorde zorg van gemeenten betreft de ethische en morele kant van de inzet van AI, met name waar het gaat om mensenwerk in het sociaal domein. Fennema: ‘Over bijvoorbeeld het samenvatten van een gesprek heerst het gevoel dat alleen een mens dit goed kan doen. “Raakt zo’n rapport wel de essentie?” Uit onderzoek blijkt dat AI die essentie vaak juist beter oppakt en objectiever is dan mensen. Maar feit blijft dat je iets overdraagt aan een machine. Dat vinden veel mensen spannend.’

Fennema begrijpt de koudwatervrees wel. ‘Mensen associëren AI al gauw met algoritmes en vervolgens met de toeslagenaffaire. Maar daarbij ging het in feite om een onvolwassen vorm van voorspellende statistiek waarop de term AI niet eens van toepassing is.’

Voor de volledigheid licht hij toe: ‘Kunstmatige intelligentie is een containerbegrip voor lerende informatiesystemen. Het gebruik van algoritmes en grote hoeveelheden data is hier onderdeel van. Maar de term AI is pas van toepassing als deze algoritmes ook echt zelflerend zijn.’

Ethische toets

Om de vrees en twijfels weg te nemen, zet Centric kleine stapjes vooruit met gemeenten en demonstreert er wat de mogelijkheden zijn. ‘Onze toepassingen binnen het platform Mynte voldoen op voorhand aan alle veiligheidseisen en wetgeving rondom privacy. We kunnen het zelflerende gedrag van onze algoritmes volgen. En sinds kort hebben we een ethica in dienst die niet pas achteraf, maar voorafgaand aan een nieuwe toepassing de ethische risico’s in kaart brengt. Hoe verhoudt de toepassing zich tot de menselijke maat? Dat we dit als IT-bedrijf doen, ja, daar ben ik wel trots op.’

Dit artikel is tot stand gekomen op initiatief van Centric.

Meer weten over AI voor het sociaal domein?

Neem contact op met Edwin Fennema: edwin.fennema@centric.eu.